Tommaso Campanella, De sensu rerum, p. 131
fame simul obruantur, et clamant mutuo sese admonendo, sicut et
nos
cum quippiam praesenserimus, aut futuri eventus ingentis nuncium
acceperimus. Atqui
cum ianua aperitur, fenestra domus clauditur
impellente aëre a ianua impulso, et
tamen latet nos ista motio,
quae fenestram non latet, ut hinc intelligamus, quam
multa in aëre latent
nos aliis praepeditos curis.
~ Vultures sagaci donatae
sunt odoratu, quoniam cadaveribus vescuntur,
idcirco exhalationes ex mille
miliaribus olfaciunt, propterea
quod aër commotus affectusque fertur ventis alio,
propriave fluctuatione.
Notum quidem est in Physicis universum aerem
perpetuo
motu ab Oriente in Occidentem ferri, sicut et mare; Aliis
quoque
consimiliter insuetis agitari. Hi autem affectus feris noti sunt et
piscibus,
nunciique. Sed cum adhuc pugnatum non est, et praeparationes
fiunt et
consilia, aër patitur voces illas militares et consilia et negotia,
quoniamin [quoniam in] ipso et ipso fiunt. Itaque vultures sentiunt aëris
passiones, similes his,
quae fieri solent, quando alias parantur bella, ergo
accurrunt ubi occisiones
praetractantur, sicut nos cum videmus
bovem trahi ad macellum. Alcyones, qui in
littoribus natura nidificant,
paulo ante percipiunt maris turbationes et
tranquillitates, quoniam
ab aëre incipiunt. Calor enim lunae et stellarum et solis
prius
afficit aërem, deinde Pelagum. Quapropter affecti quiete vel
turbatione
aëris, cui spiritus ipsorum colligatus est, praevident eventus
maris.
Pariter hirundines discedunt semper inde ubi frigus sentiunt,
et
proficiscuntur cum sole nunc ad austrum, nunc arcticum, insequendo
amicum
calorem, quo palam trahuntur, sicut et nos. Canes olfaciunt
valde, quoniam poros
narium prolixos habent, et graciliter adapertos;
admittentes ad spiritum sentientem
facile, quia tenuis valde
est, quemcunque vaporem. Omnis enim fera derelinquit
vaporem,
fumum et motum, quacunque transit; qui communicatur naribus et
auribus
canum: non autem nostris obtusioribus, ob cerebri copiam
et magnitudinem et narium
obtusam brevitatem. At quidem plurimos
vidi homines, qui aliquam intrantes domum,
subito olfactu noscunt,
ubi oleum latet, aut vinum, aut caseus; magis autem ignari,
qui
magis ista attendunt. Equi nati ad bellum spiritu fervido odorantur
hominis
flatum; et modicum quoque motum audiunt, sicut et lupi.
Aëris enim passiones illis
innotescunt magis, spiritu duntaxat aëreo
praeditis. Equidem his exemplis hominis
excellentiam et divinitatem
confirmo. Quippe qui omnibus imperat animalibus, quae
superant
ipsum acumine visus, sagacitate odoratus tenuitate auditus, quin
et
tactu, quod negat Aristoteles , sed vermiculi et aranea res
minutas
tactu norunt, quae nos latent. Item divinant ea, quae pertinent ad
corpoream
conservationem longe melius ut dictum est. Nihilominus
homo
divinatione longe eminentiori pollet, eo quod praesentiscit et